زندگی در شهرهای شلوغ و ترافیکهای سنگین آسیبهای متعددی را برای افراد و محیط زیست به همراه دارد و در میان آسیبهای پنهان و آشکار این سبک زندگی از دست دادن زمان مهمترین و آشکارترین آنهاست. دور و یا نزدیک بودن محل کار برای همه افراد شاغل مشکلاتی را به همراه دارد اما در بین شاغلان، زنان برای رسیدن به خانههایشان عجولترند. کارهای خانه، رسیدگی به فرزندان و استراحت برای سر حال بودن در محل کار دغدغه همه زنان و مادران شاغل است. دانستن روشهایی برای انجام همزمان همه نقشهای امروزی زنان به عنوان زن، مادر، کارمند و … میتواند در بهبود عملکرد آنها مفید باشد.
پزشکان معتقدند که افراد بالغ زمانی میتوانند سلامتیشان را تضمین کنند که در روز بین 7 تا 8 ساعت بخوابند. پس برای زنان شاغلی که به سلامتی خود به عنوان تضمینی برای اجرای نقشهایشان باور دارند تنها 16 ساعت زمان باقی میماند که با درنظر گرفتن 8 ساعت به عنوان زمان متوسطی که هر فرد شاغل در محل کار میگذراند تنها 8 ساعت دیگر برای زن خانه و مادر بودن و حتی رسیدن به علایق و برنامههای شخصی باقی میماند. 8 ساعتی که هر ثانیه آن با ارزش است.
برخلاف تصور همه ما درباره راحتتر بودن زندگی زنان در جامعه سنتی، زنان همیشه هم در خانه و هم در بیرون از خانه مسئولیتهایی را بر عهده داشتند. مادر بودن و شاغل بودن از ویژگیهای بیش از نیمی از زنان جامعه امروز ماست که نه تنها به این دو راضی نیستند بلکه علاقمند به ادامه تحصیل دانشگاهی و همچنین شرکت در کلاسهای ورزشی و حتی آموزشی مانند زبان و هنرهای مدرن هم هستند. روشهای مختلفی در میان راهکارهای علم مدیریت برای رسیدن به خواستههایشان و انجام مسئولیتهای نقشهای متعددشان وجود دارد که آنها را در بهبود شرایطشان کمک میکند؛
- فهرستی از کارهایتان تهیه کنید؛ همیشه این پرسش آزاردهنده است که از کجا باید شروع کنید. بهترین راه حل این است تا فهرستی از کارهای روزانهتان تهیه کنید. آن را به دو قسمت وظایف فعلی و وظایف آتی تقسیم کنید. سپس این وظایف را در گروههای جداگانهای شامل محل کار، خانه و کارهای شخصی قرار دهید. در هر یک از این دسته بندیها نیز میتوانید کارهایتان را به دستههای خاص کار و وظایف خود تقسیم کنید.
- کارهایتان را اولویت بندی کنید؛ با خودتان مشورت کنید و مشخص کنید کدام یک از کارهایتان را باید انجام دهید و کدام یک از آنها را میتوانید به زمان دیگری موکول کنید. شاید برخی از وظایف را بتوانید به دیگران محول کنید و یا حتی فعالیتهایی را قادر باشید از برنامه حذف کنید. اما به خاطر داشته باشید وظیفه مهم شما حفظ سلامت جسم و روانتان است و بدون رسیدن به کارهایی که شما را آرام و خشنود میکند، امکان ندارد بتوانید سایر وظایفتان را به خوبی انجام بدهید. پس در اولویت دادن به کارهایتان خودتان را فراموش نکنید. کار و وظایف خود را مشخص و سپس بر روی آن تمرکز کنید. این اقدام یک روش مناسب برای افزایش بهرهوری شخصی شماست.
- آیا برنامه شما واقع بینانه است؟؛ یکی از مهمترین ویژگیهای یک برنامه خوب واقعبینی آن است. یک برنامه باید متناسب با تواناییها و امکانات مجری آن نوشته شده باشد. باید بدانید برای انجام برنامه به چه میزان زمان و انرژی نیاز است و عملی بودن آن را نیز در نظر بگیرید. اهداف ویژهای را که قابل اندازهگیری، واقعبینانه و قابل دستیابی باشند در نظر بگیرید تا مسیر درستی را به شما نشان دهند. یعنی به طور دقیق مشخص کنید که چه کاری را می خواهید به انجام برسانید و زمان مورد نیاز شما برای به پایان رساندن آن را محاسبه کنید.
- هر روز برنامه خود را ارزیابی کنید؛ در پایان هر روز، کارهای انجام داده شده و نشده و دلایل آنها را بررسی کنید. علت کارهایی را که انجام نشدهاند را تحلیل کنید و ببینید آیا این کار در برنامه در کنار سایر کارها میتوانسته است انجام شود یا خیر. با بررسی برنامه چند روز به این شکل میتوانید یک برنامه واقعبینانه و ممکن را طرحریزی کنید. پس از بررسی و تحلیل کارهای روز، برنامه روز بعد را یادداشت کنید. کارهای مانده امروز را با دقت به روزهای بعد منتقل کنید. این امر به شما کمک می کند که نظم و ترتیب بیشتری داشته باشید و وظایف شما زیر نظرتان باشد. در این نوع برنامهریزی و تحلیل آن هیچ کاری از قلم نمیافتد.
- سلیقه خود را در برنامه ریزی دنبال کنید؛ اگر تصور می کنید که برنامه روزنامه شما سنگین و دشوار است تغییراتی در آن ایجاد کنید تا مشاهده این وظایف برایتان دلپذیرتر باشد. برنامه بر روز کاغذ، تابلوی اتاق کار یا منزل، روی یخچال و یا هر جایی که میدانید بیشتر میبینید بنویسید یا نصب کنید. در نوشتن برنامه و فهرست وظایف روزانه میتوانید برای کارهای مختلف از رنگهای متنوع، تصاویر و مقواهای رنگی استفاده کنید.
- تقویم را فراموش نکنید؛ افرادی که دوست دارند از تقویم و دفترچههای برنامه ریزی استفاده کنند یک گام از بقیه جلوتر خواهند بود. با داشتن این دفترچهها وقایع تاریخی مختلف از جمله سالگرد ازدواج، تولدهمسر، فرزندان، دوستان و اقوام را همیشه به یاد خواهید داشت. در این دفترچهها میتوانید اهداف کلی و روش رسیدن به آنها، یادداشتها شخصی، قرار ملاقاتها، جلسهها و نشستها را بنویسید و تعطیلیهای رسمی را نیز در برنامه از یاد نبرید.
- انعطافپذیری را فراموش نکنید؛ همیشه زمانی را برای تعلیق کارها یا حواسپرتی خودتان در نظر بگیرید و زمان بیشتری را برای کارهای اولویتدار تعیین کنید. امکان تغییر و جابجایی در کارها را در برنامه لحاظ کنید تا در هر شرایطی بتوانید سازگار باشید.
- آدم صبح، عصر یا شب هستید؟؛ بهتر از هر کسی شما میدانید که در چه زمانی از روز در بهترین شرایط قرار دارید و فعالتر و سر حال هستید. همیشه سعی کنید در زمانی از شبانه روز به فعالیتهای مهم خود بپردازید که در وضعیت ایدهآلی قرار دارید.
- از کمالگرایی بپرهیزید؛ برای انجام کارهای مهم و اساسی شیوههای سادهتری برگزینید. میتوانید این وظایف را به بخشهای کوچکتری با مدت زمان مشخص تقسیم کنید تا سرانجام به نتیجه دلخواه خود برسید.
- پاداش را فراموش نکنید؛ اگر موفق شدید بر اساس زمانبندی برنامه کار کنید، پاداشی را برای خود در نظر بگیرید و زندگی را با سرگرمیهای دلخواه متعادل کنید.
- کارهای غیرضروری را از برنامه حذف کنید؛ وقتی اولویت کارها را مشخص کردید، متوجه میشوید روی بعضی از کارهایی که اولویت ندارند زیاد وقت صرف میکنید. دیدن برنامههای تکراری تلویزیون یکی از عادتهایی از این دست است.
- مدیریت زمان را فراموش نکنید؛ برنامهریزی داشته باشید زمان میتواند بهترین دوست و بهترین دشمن شما باشد. در صورتی که شما یک مادر شاغل هستید، بهتر است از زمان بهترین بهره را ببرید. کارهای خانه را سازماندهی کرده و با برنامه انجام دهید. برای پخت غذا و خرید، فهرست تهیه کنید تا وقت کم شما هدر نرود. بسیاری از زنان شاغل در روز جمعه برای تمامی هفته غذا میپزند و آنها را در فریزر آماده نگاه میدارند تا هر روز مجبور نباشند ساعاتی را به پخت غذا اختصاص دهند و شب که باز میگردند، میتوانند تنها غذا را گرم کرده و ساعتهای باقی مانده خود را به کارهای دیگر اختصاص دهند.
وقت شناس باشید برای آنکه هم خانواده و هم رییس خود را راضی نگه دارید بهترین راه حل آن است که هر کاری را در زمان خودش انجام دهید. در خانه کارهای اداری را فراموش کنید و در اداره پشت سر هم به خانه زنگ نزنید. بدین ترتیب شما میتوانید بیشترین استفاده را از ساعتهای خود ببرید و موثر باشید.
استراحت کنید نباید تمامی انرژی خود را صرف زندگی خانوادگی و کاریتان کنید. گرچه هر دوی آنها به شما نیاز مبرم دارند اما فراموش نکنید که شما هم باید برای خودتان وقتی قایل شوید.
- روی کمک همسرتان حساب باز کنید؛ کارکردن تصمیمی است که شما به همراه همسرتان آن را گرفتهاید. پس از او در کارهای خانه و رسیدگی به امور فرزندان نیز کمک بگیرید. شستن ظروف، آمادهکردن غذا، جاروکردن، بردن و آوردن کودکان به مدرسه و حمامکردن کوچولوها وظایفی هستند که بهتر است آنها را با همسرتان تقسیم کنید تا موفق باشید.
امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته 85 درصد زنان 25 تا 49 سال درکنار زندگی خانوادگی خود، زندگی حرفهایشان را نیز دنبال میکنند. برای همه زنان شاغل توانایی هماهنگ کردن زندگی حرفهای با زندگی خانوادگی یک امتیاز مثبت محسوب میشود. در این شرایط استرس زیاد میشود و اگر رسیدگی به والدین سالمند هم به کارهای مادران شاغل اضافه شود، زندگی شخصی آنها به شدت مختل میشود. کنترل اوضاع و ایجاد تعادل تنها راه برگرداندن شادی به زندگی است که البته کار راحتی هم نیست اما با به کار بستن راههای مدیریت زمان شدنی است.
زنانی که مشاغل دشواری مانند شب کاری دارند، دو برابر زنان دیگر دچار حمله قلبی میشوند و بیشتر در معرض خطر سکته، فشار خون بالا و حمله قلبی قرار دارند. ده سال زودتر از سن معمول چین و چروک صورت را تجربه میکنند و به مشکلات بینایی دچار میشوند. اما برای همه مشکلات راهحلهایی وجود دارد و زنانی که توانایی همسرو مادر بودن را دارند و در کنار نقشهای اولیه و سنتی خود شغل را نیز میپزیرند، تنها با برنامهریزی صحیح و استفاده مناسب از زمان میتوانند زندگی خانوادگی و حرفهای خود را مدیریت کنند. مادران و زنان شاغل با داشتن برنامهای جامع و منعطف میتوانند از سلامتی خود محافظت کنند و با آگاهی از مشکلاتی که در کمین زندگی پر استرس و اضطراب آنهاست خطرها را به حداقل برسانند. اما شرط برنامهریزی و مدیریت زمان برای زنان و مادران شاغل یک امر مهم است؛ آنها باید خود را محور برنامهریزی بدانند و همسر و فرزندان را در اولویتهای بعدی قرار دهند زیرا تا آنها سالم نباشند و وظایف خود را به خوبی انجام ندهند، همسر و فرزندان در جایگاه خود نخواهند بود.
گوشواره یک:
پزشکان معتقدند که افراد بالغ باید در روز بین 7 تا 8 ساعت بخوابند. پس برای زنان شاغلی که به سلامتی خود به عنوان تضمینی برای اجرای نقشهایشان باور دارند تنها 16 ساعت زمان باقی میماند که با درنظر گرفتن 8 ساعت به عنوان زمان متوسطی که هر فرد شاغل در محل کار میگذراند، تنها 8 ساعت دیگر برای زن خانه و مادر بودن و حتی رسیدن به علایق و برنامههای شخصی باقی میماند.
گوشواره دو:
یک برنامه را باید متناسب با تواناییها و امکانات مجری آن نوشت. باید بدانید برای انجام برنامه به چه میزان زمان و انرژی نیاز است و عملی بودن آن را نیز در نظر بگیرید. اهداف ویژهای را که قابل اندازهگیری، واقعبینانه و قابل دستیابی هستند، در نظر بگیرید تا مسیر درستی را به شما نشان دهند. یعنی به طور دقیق مشخص کنید که چه کاری را می خواهید به انجام برسانید و زمان مورد نیاز شما برای به پایان رساندن آن را محاسبه کنید.
منبع: مجله بهداشت زنان
