امروزه همه بر این باورند که کار کردن حق هر انسانی است اما زنان، سالهای سال برای به دست آوردن این حق مبارزه کردند و هنوز هم در برخی کشورها و قوانین این حق به رسمیت شناخته نشده است. در میان زنانی که کار میکنند نیز هنوز مسائلی به دلیل شفاف نبودن قانون کار در کشورهای مختلف وجود دارد. یکی از این مسائل، بارداری زنان است. برخی کارفرمایان زنانی را که باردار میشوند یا قصد دارند باردار شودند را استخدام نمیکنند یا گاهی مرخصی زایمان آنها روند تدریجی اخراج به شمار میآید. زنان در دوره بارداری تواناییهایی را مانند سرعت تحرک و آماده به خدمت بودن در ساعتهای مختلف شبانهروز از دست میدهند. اما از سوی دیگر، نه تنها تواناییهای ذهنی و روانی جدیدی را به دست میآورند بلکه شکل ویژهای از کار را میتوانند دنبال کنند. برای آشنا شدن با مشکلات شغلی زنان باردار و روش حل آنها این یادداشت را از دست ندهید.
استخدام یک زن باردار؛ شدن یا نشدن
تصور کنید در ابتدای دوران بارداریتان هستید و قصد دارید برای شغلی که مدتهاست به دنبال آن بودهاید به مصاحبه شغلی دعوت میشوید. آیا کارفرما با شنیدن خبر بارداری، شما را استخدام میکند؟ این توصیهها را جدی بگیرید تا نتیجه مصاحبه شغلی، دلخواه شما باشد؛
- خود را کامل معرفی کنید: سابقه کار، تحصیلات و تواناییهایتان را کامل بیان کنید تا کارفرما با شما آشنا شود و بداند که استخدام چنین نیرویی چه امتیازاتی را به همراه دارد.
- سازمان را بشناسید: تاریخچه، قانون و رقیبان سازمان را بشناسید و از ایدئولوژی سازمان و برنامههای بلند مدت آن خبردار شوید تا با اطلاع از آنها، تواناییهایتان را در راستای اجرایشان بیان کنید. از فرهنگ و ساختار سازمان در طولانی مدت بگویید و نشان دهید که استراحت چند ماهه شما در این زمان طولانی بسیار محدود است.
- حرفهای سخن بگویید: حتی اگر فضای مصاحبه دوستانه است، حرفهای از شغل و برنامههایتان برای آن صحبت کنید. از آنچه که آموختهاید و میتوانید به سازمان اضافه کنید بگویید.
- از تعهد کاریتان تعریف کنید: کارفرما حق دارد نگران باشد که در دوران زایمان و استراحت شما چه اتفاقی برای کار و روند آن پیش خواهد آمد و آیا شما از شرایط بارداریتان سوءاستفاده خواهید کرد یا خیر. پس از اخلاق حرفهایتان و تعهد به کار سخن بگویید. مهم است که از توانایی هماهنگ کردن چند کار همزمان با هم صحبت کنید زیرا قرار است از این به بعد، هم کار کنید و هم مادر باشید. با بیان تعهد و توانایی خود، او قانع میشود که استخدام شما مزایای دیگری برای سازمانش دارد.
- از مزایای ویژه چشمپوشی کنید: داشتن و گرفتن مزایا حق شماست اما شرایط ویژه داشتن، مانند مرخصی بیشتر و کار کمتر، دلیل استخدام نشدن شما خواهد بود. شرایط، حقوق و مزایا را به شکلی درخواست کنید که اگر شما کارفرما بودید احساس میکردید مزایای داشتن یک نیرو بیش از هزینههای آن است.
اخراج مادران باردار؛ از شنیدن تا دیدن
آیا تا به حال شنیدهاید که یک زن به دلیل باردار شدن از کار اخراج شود؟ به نظر غیرانسانی است اما با وجود قانونهای حمایتی از زنان شاغل باردار هنوز این گونه خبرها شنیده میشود. به تازگی دو زن در گرجستان از کارفرمایشان به دلیل اخراج آنها در دوران بارداری شکایت کردهاند و ادعا میکنند دلیل اخراج آنها، فرار کارفرما از پرداخت حقوق و مزایای دوران استراحتشان بوده است. کمیته بینالمللی حمایت از کارگران از این دو زن حمایت کرده و رفتار کارفرما را غیرقانونی و مصداق تبعیض دانسته است. فشار بر یک زن که بین بچهدار شدن و شغلش یکی را انتخاب کند امری غیراخلاقی است اما هنوز هم در دنیا دیده میشود. پس شنیدههایتان را باور کنید و اگر سمت مدیریتی در سازمانی دارید لطفاً این رفتار را تکرار نکنید!
کیفیت برتر در کار؛ زنان یا مردان!؟!
بیشتر زنانی که هنوز تجربه بارداری ندارند بر این باور هستند که در دوران بارداری از انجام کار ناتوان میشوند. این باور یکی از دلیلهای زنان شاغل برای به تاخیر انداختن یا فرار از بارداری است اما تحقیقات نشان داده است که زنان در حالت عادی و در شرایط یکسان بهتر از مردان کار میکنند و در دوران باردای نیز با وجود کاهش تواناییشان نسبت به شرایط عادی باز هم از مردان بهترند. (مجله مادران شاغل- فوریه 2011)
بیشتر زنان نگران کم شدن تواناییشان و نگاه همکاران و رئیسشان در دوران بارداری به کار آنها هستند اما مطمئن باشید که در هر شرایط جسمی و فیزیکی زنان از مردان بهتر کار میکنند زیرا تحقیقات این امر را ثابت کردهاند و پس از پایان دوران بارداری رئیس شما هم میتواند این حقیقت را شهادت دهد.
چگونه به رئیس خبر دهیم؟
بیان خبر باردار شدن به دوستان و بستگان یکی از شیرینترین تجربههای زنان باردار است. آنها هیجانزده میشوند و شما را در آغوش میکشند، تبریک میگویند و برای هر کمکی اعلام آمادگی میکنند. اما خبر دادن به رئیس و همکاران چنین واکنشهایی را به همراه ندارد. آنها نگران روند کار روزمره و ماههای آتی هستند و به زمان نبود شما برای زایمان و مرخصی پس از آن میاندیشند. حتی ممکن است به این فکر کنند که یک مادر ساعتهای اضافه کار کمتری خواهد داشت. برای همین، هر زن بارداری این خبر را به راحتی با همکاران و به ویژه رئیسش در میان نمیگذارد و نسبت به واکنش آنها اضطراب دارد. اما اگر راههای زیر را در نظر بگیرید استرس کمتری را تجربه خواهید کرد.
- پیش از اعلام خبر: سیاست رئیس و سازمان را درباره ازدواج کارمندان و بچهدار شدن آنها مطالعه کنید. در سازمان شما حتماً کسی پیش از شما بچهدار شده است، پس نوع رفتار اداری سازمان را در مورد پیشین جویا شوید. دانستن سیاست کلی سازمان کفایت نمیکند، رفتار و واکنش رئیس مستقیم خود را در مورد مشابه پیش، از همکاران بپرسید و بر اساس سیاست سازمان و رفتار مدیرتان نحوه بیان این خبر و برنامههای مرخصی و کار خود را برنامهریزی کنید تا با دانش کافی برای هر پرسش و کنشی آمادگی داشته باشید.
- زمان اعلام خبر: اگر بارداری شما پر خطر است و نیاز به استراحت دارید در هشت هفتگی این خبر را به رئیستان بدهید تا او نیز برای خبر استراحت مطلق یا دورکاری آمادگی داشته باشد. به علاوه، اگر شغل شما به تحرک فیزیکی و سفر کاری نیاز دارد هر چه زودتر رئیستان را در جریان بگذارید تا بتوانید با همکاری او شرایط امنتری برای بارداری داشته باشید. از یاد نبرید که رئیس شما حق دارد برای برنامهریزی و همکاری با شما در این دوران، زودتر خبر داشته باشدتا با یک برنامه مناسب زمانی، از تبدیل شدن نبود چند ماهه شما در سازمان به یک بحران کاری جلوگیری کند. اما برای اعلام زود هنگام این خبر به همکارانتان دست نگه دارید. بیش از 80 درصد زنان تا 12 هفتگی برای بیان این خبر به همکارانشان صبر میکنند زیرا بخشی از بارداریها بیش از دوازده ماه ادامه پیدا نمیکنند و دلیلی برای خبر دادن درباره یک بارداری ناموفق به همکاران وجود ندارد. این یک مساله خصوصی است. اما بهترین زمان برای اعلام این خبر به آنها بیست هفتگی است. تا پیش از اینکه حدس و گمان همکارانتان به شایعه تبدیل شود آنها را در جریان بگذارید.
برای دوران استراحت چه کنیم؟
- بیشتر و سریعتر از زمان کار کنید: اگر دوران بارداری راحت و بدون خطری را میگذرانید، برنامههای کاریتان را پیش از زمان معمول انجام دهید تا کارها زودتر انجام شود و ایمیلها و تماسهای کاری کمتری در زمان زایمان و استراحت دریافت کنید و زمان بیشتری را به فرزندتان اختصاص دهید. البته در این صورت برای زایمان زودهنگام نیز آمادگی خواهید داشت.
- کارهای آتی را پیشبینی کنید: کارهایی را که در دوران استراحت برای جانشین و همکار شما پیش خواهد آمد پیشبینی کنید. این کار را بر اساس برنامههای جاری و آتی سازمان، زمانبندی پروژهها و همچنین تجربه شخصیتان از فصول مشابه کاری انجام دهید.
- یک پوشه و برنامه کاری بسازید: شماره تماسها و سابقههای کاری را از یاد نبرید. آنها در زمان استراحت شما برای همکار یا جانشینتان مفید خواهد بود. صفحه دسکتاپتان را خالی کنید تا همکارتان سردرگم نشود. یک پوشه کاری و یک برنامه زمانبندی بسازید و نه تنها آن را در اختیار همکارتان قرار دهید بلکه با خود به خانه ببرید تا اگر لازم شد به آن مراجعه کنید.
- برنامه برگشتتان را طراحی کنید: پیش از ترک محل کار برای استراحت با رئیستان و مسئول نیروی انسانی سازمان صحبت و درباره زمان بازگشت از استراحت را توافق کنید. شرایط مختلف را بررسی کنید و ببینید با شرکت در ویدئوکنفرانسها و کار از راه دور آیا ممکن است زمان بیشتری را در کنار فرزندتان بمانید یا خیر. فراموش نکنید که بازگشت تدریجی به کار روند هماهنگ شدن مادر و شاغل بودن را به ویژه در تجربه فرزند اول آسانتر میکند. حتماً درباره شروع دوباره کار با روزها و ساعتهای کمتر صحبت کنید زیرا به این ترتیب دوران شیردهی راحتتری خواهید داشت.
گوشواره:
- از یاد نبرید که رئیس شما حق دارد برای برنامهریزی و همکاری با شما در این دوران، زودتر خبر داشته باشدتا با یک برنامه مناسب زمانی، از تبدیل شدن نبود چند ماهه شما در سازمان به یک بحران کاری جلوگیری کند. اما برای اعلام زود هنگام خبر بارداری به همکارانتان دست نگه دارید. بیش از 80 درصد زنان تا 12 هفتگی برای بیان این خبر به همکارانشان صبر میکنند زیرا بخشی از بارداریها بیش از دوازده ماه ادامه پیدا نمیکنند و دلیلی برای خبر دادن درباره یک بارداری ناموفق به همکاران وجود ندارد. این یک مساله خصوصی است. اما بهترین زمان برای اعلام این خبر به آنها بیست هفتگی است.
منبع: مجله بهداشت زنان
